Czajka

Autor: Krzysztof Ostrowski

(łac. Vanellus vanellus)

Królestwo:
Rząd:
Rodzina:


zwierzęta
siewkowe
siewkowate

Status i występowanie w Polsce: Jest to bardzo rozpowszechniony, choć średnioliczny ptak lęgowy w Polsce. Występuje na terenie całego kraju do wysokości 900 m n.p.m. Gatunek ten związany jest z otwartymi, podmokłymi terenami porośniętymi krótką roślinnością, można je również spotkać na suchych polach uprawnych, przy czym w pobliżu musi znajdować się woda. Unika wszelkich nierówności terenów jak pagórki czy zadrzewienia i krzewy. Na lęgowiskach pojawia się na przestrzeni lutego i marca, na zimowiska odlatuje od czerwca do listopada.

Występowanie na terenie PK im. gen. D. Chłapowskiego: Gatunek ten można spotkać na terenie całego Parku Krajobrazowego, ale tylko podczas przelotów. Gniazduje bardzo nielicznie.

Status ochronny: Gatunek objęty ścisłą ochroną, wymaga ochrony czynnej.

Opis: U czajek obie płci ubarwione są podobnie. Wierzch ciała, jest czarny z zielono-fioletowym, metalicznym połyskiem. Czarny jest przód głowy i szyi, dziób, a także przepaska na piersi. Boki głowy, szyi oraz spód ciała są białe. Kuper jest rudy, a ogon biały z czarnym pasem. Nogi są ciemnoróżowe. Charakterystyczny dla tego gatunku jest czubek na głowie dochodzący do 10 cm długości. Gniazda czajek są nieosłoniętym zagłębieniem w ziemi wyścielonym skąpo trawą i położonym w otoczeniu niskich roślin. Czasem tworzy kolonie lęgowe. W ciągu roku para wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu lub w maju 4 (bardzo rzadko 3 lub 5) brązowo-żółte jaja w ciemnie plamy. W gnieździe jaja ułożone są ostrzejszymi końcami do środka, a ich wysiadywane trwa ok. 28 dni. Młode osobniki są bardzo samodzielne i już kilka godzin po są prowadzone przez rodziców na żerowiska.
Pożywieniem czajek są owady i inne małe bezkręgowce jak pająki, ślimaki, skorupiaki i mięczaki. Wyjątkowo zjadają małe ryby i żaby, również nasiona i źdźbła traw. Czajka pokarmu wyszukuje wśród niskiej roślinności lub na terenach zupełnie osłoniętych zbierając go lub wydłubując z ziemi. Żeruje spokojnie chodząc lub podbiegając.

Wymiary:
Długość ciała:
Rozpiętość skrzydeł:
Waga: 


30 – 35 cm
65 – 85 cm
130 – 330 g

 

Migracje:
Przylot:
Odlot:


luty / marzec
czerwiec / listopad

Ptaki te zimują w południowo-zachodniej Europie i basenie Morza Śródziemnego. Północną granicę zimowisk czajki stanowią tereny gdzie średnia temperatura stycznia jest wyższa od 30C.

Galeria zdjęć Czajki autorstwa Pana Leszka Lubickiego.


Lista gatunków ptaków stwierdzonych w Polsce. Na zielono zaznaczono gatunki stwierdzone na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego.



Rząd: nury (Gaviiformes)

 Rodzina: nury (Gaviidae)

      Nur rdzawoszyi (Gavia stellata)

      Nur czarnoszyi (Gavia arctica)

      Nur lodowiec (Gavia immer)

      Nur białodzioby (Gavia adamsii)



Rząd: perkozy (Podicipediformes)

 Rodzina: perkozy (Podicipedidae)

      Perkoz grubodzioby (Podilymbus podiceps)

      Perkozek (Tachybaptus ruficollis)

      Perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena)

      Perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus)

      Perkoz rogaty (Podiceps auritus)

      Zausznik (Podiceps nigricollis)



Rząd: pełnopłetwe (Pelecaniformes)

 Rodzina: pelikany (Pelecanidae)

      Pelikan różowy (Pelecanus onocrotalus)

      Pelikan kędzierzawy (Pelecanus crispus)

 Rodzina: głuptaki (Sulidae)

      Głuptak (Morus bassanus)

 Rodzina: kormorany (Phalacrocoracidae)

      Kormoran (Phalacrocorax carbo)



Rząd: rurkonose (Procellariiformes)

 Rodzina: burzykowate (Procellariidae)

      Fulmar (Fulmarcus glacialis)

      Burzyk żółtodzioby (Calonectris diomedea)

      Burzyk szary (Puffinus griseus)

      Burzyk północny (Puffinus puffinus)

      Burzyk balearski (Puffinus mauretanicus)

 Rodzina: nawałnikowate (Hydrobatidae)

      Oceannik żółtopłetwy (Oceanites oceanicus)

      Nawałnik burzowy (Hydrobates pelagicus)

      Nawałnik duży (Oceanodroma leucorhoa)



Rząd: brodzące (Ciconiiformes)

 Rodzina: czaplowate (Ardeidae)

      Bąk (Botaurus stallaris)

      Bączek (Ixobrychus minutus)

      Ślepowron (Nycticorax nycticorax)

      Czapla modronosa (Ardeola ralloides)

      Czapla złotawa (Bubulcus ibis)

      Czapla nadobna (Egretta garzetta)

      Czapla biała (Ardea alba)

      Czapla siwa (Ardea cinerea)

      Czapla purpurowa (Ardea purpurea)

 Rodzina: bocianowate (Ciconiidae)

      Bocian biały (Ciconia ciconia)

      Bocian czarny (Ciconia nigra)



Rząd: blaszkodziobe (Anseriformes)

 Rodzina: kaczkowate (Anatidae)

       Bernikla białolica (Branta leucopsis)

       Bernikla kanadyjska (Branta canadensis)

       Bernikla obrożna (Branta bernicla)

       Bernikla rdzawoszyja (Branta ruficollis)

       Bielaczek (Mergus albellus)

       Birginiak (Polysticta stelleri)

       Cyranka (Anas querquedula)

       Cyranka modroskrzydła (Anas discors)

       Cyraneczka (Anas crecca)

       Czernica (Aythya fuligula)

       Czerniczka (Aythya collaris)

       Ederdon (Somateria mollissima)

       Gągoł (Bucephala clangula)

     Gęgawa (Anser anser)

       Gęś białoczelna (Anser albifrons)

       Gęś krótkodzioba (Anser brachyrhynchos)

       Gęś mała (Anser erythropus)

       Gęś zbożowa (Anser fabalis)

       Gęsiówka egipska (Alopochen aegyptiaca)

       Głowienka (Aythya ferina)

       Hełmiatka (Netta rufina)

       Łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)

       Kamieniuszka (Historionicus historionicus)

       Kazarka rdzawa (Tadorna ferruginea)

       Krakwa (Anas strepera)

       Krzyżówka (Anas platyrhynchos)

       Lodówka (Clangula hyemalis)

       Łabędź niemy (Cygnus olor)

       Łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)

       Łabędź czarnodzioby (Cygnus colombianus)

       Mandarynka (Aix galericulata)

       Markaczka (Melanitta nigra)

       Markaczka amerykańska (Melanitta americana)

       Nurogęś (Mergus merganser)

       Ogorzałka (Aythya marila)

       Ogorzałka mała (Aythya affinis)

       Ohar (Tadorna tadorna)

       Płaskonos (Anas clypeata)

       Różeniec (Anas acuta)

       Sterniczka (Oxyura leucocephala)

       Sterniczka jamajska (Oxyura jamaicensis)

       Szlachtar (Mergus serrator)

       Świstun (Anas penelope)

       Turkan (Somateria spectabilis)

       Uhla (Melanitta fusca)

       Uhla amerykańska (Melanitta deglandi)



Rząd: szponiaste (Falconiformes)

 Rodzina: rybołowy (Pandionnidae)

       Rybołów (Pandion haliaetus)

 Rodzina: jastrzębiowate (Accipitridae)

       Błotniak łąkowy (Circus pygargus)

       Błotniak stawowy (Circus aeruginosus)

       Błotniak stepowy (Circus macrourus)

       Błotniak zbożowy (Circus cyaneus)

       Bielik (Haliaeetus albicilla)

       Bielik wschodni (Haliaeetus leucoryphus)

       Gadożer (Circaetus gallicus)

       Jastrząb (Accipiter gentilis) 

       Kaniuk (Elanus caeruleus)

       Kania czarna (Milvus migrans)

       Kania rdzawa (Milvus milvus)

       Krogulec (Accipiter nisus)

       Krogulec krótkonogi (Accipiter brevipes)

       Kurhannik (Buteo rufinus)

       Myszołów (Buteo buteo)

       Myszołów włochaty (Buteo lagopus)

       Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)

       Orlik grubodzioby (Aquila clanga)

       Orłosęp brodaty (Gypaetus barbatus)

       Orzeł cesarski (Aquila heliaca)

       Orzeł przedni (Aquila chrysaetos)

       Orzeł stepowy (Aquila nipalensis)

       Orzełek (Hieraaetus pennatus)

       Sęp kasztanowaty (Aegypius monachus)

       Sęp płowy (Gyps fulvus)

       Ścierwnik biały (Neophron percnopterus)

 Rodzina: sokołowate (Falconidae)

       Białozór (Falco rusticolus)

       Drzemlik (Falco columbarius)

       Kobczyk (Falco vespertinus)

       Kobuz (Falco subbuteo)

       Pustułka (Falco tinnunculus)

       Pustułeczka (Falco naumanni)

       Raróg (Falco cherrug)

       Sokół skalny (Falco eleonorae)

       Sokół wędrowny (Falco peregrinus)



Rząd: grzebiące (Galliformes)

 Rodzina: kurowate (Phasianidae)

     Bażant (Phasianus colchicus)  

       Cietrzew (Tetrao tetrix)

       Głuszec (Tetrao urogallus)

       Jarząbek (Bonasa bonasia)

       Kuropatwa (Pedrix pedrix)

       Pardwa mszarna (Lagopus lagopus)

       Przepiórka (Coturnix coturnix)



Rząd: żurawiowe (Gruiformes)

 Rodzina: chruściciele (Rallidae)

       Derkacz (Crex crex)

       Karliczka (Porzana pusilla)

       Kokoszka wodna (Gallinula chloropus)

       Kropiatka (Porzana porzana)

       Łyska (Fulica atra)

       Wodnik (Rallus aquaticus)

       Zielonka (Porzana parva)

 Rodzina: żurawie (Gruidae)

     Żuraw (Grus grus)

       Żuraw stepowy (Anthropoides virgo)

 Rodzina: dropie (Otididae)

       Drop (Otis tarda)

       Hubara arabska (Chlamydotis macqueenii)

       Strepet (tetrax tetrax)



Rząd: siewkowe (Charadriiformes)

 Rodzina: ostrygojady (Haematopodidae)

       Ostrygojad (Haematopus ostralegus)

 Rodzina: szczudłonogi (Recurvirostridae)

        Szczudlak (Himantopus himantopus)

       Szablodziób (Recurvirostra avosetta)

 Rodzina: kulony (Burhinidae)

       Kulon (Burhinus oedicnemus)

 Rodzina: żwirowcowate (Glareolidae)

       Żwirowiec łąkowy (Glareola pratincola)

       Żwirowiec stepowy (Glareola nordmanni)

 Rodzina: siewkowate (Charadriidae)

       Czajka (Vanellus vanellus)

       Czajka stepowa (Vanellus leucurus)

       Czajka towarzyska (Vanellus gregarius)

       Mornel (Charadrius morinellus)

       Sieweczka mongolska (Charadrius mongolus)

       Sieweczka morska (Charadrius alexandrinus)

       Sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula)

       Sieweczka pustynna (charadrius leschenaultii)

       Sieweczka rzeczna (Charadriu dubius)

       Siewka szara (Pluvialis dominica)

       Siewka złota (Pluvialis apricaria)

       Siewka złotawa (Pluvialis fulva)

       Siewnica (Pluvialis squatarola)

 Rodzina: bekasowate (Scolopacidae)

       Batalion (Philomachus pugnax)

       Bekas kszyk (Gallinago gallinago)

       Bekasik (Lymnocryptes minimus)

       Biegus artkyczny (Calidris melanotos)

       Biegus białorzytny (Calidris fuscicollis)

       Biegus długoskrzydły (Calidris bairdii)

       Biegus krzywodzioby (Calidris ferruginea)

       Biegus karłowaty (Calidris minutilla)

       Biegus malutki (Calidris minuta)

       Biegus maly (Calidris temminckii)

       Biegus morski (Calidris maritima)

       Biegus płaskodzioby (Limicola falcinellus)

       Biegus płowy (Tryngites subruficollis)

       Biegus rdzawy (Calidris canutus)

       Biegus tundrowy (Calidris pusilla)

       Biegus wielki (calidris tenuirostris)

       Biegus zmienny (Calidris alpina)

       Brodziec piegowaty (Tringa melanoleuca)

       Brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos)

       Brodziec plamisty (Actitis macularia)

       Brodziec pławny (Tringa stagnatilis)

       Brodziec śniady (Tringa erythropus)

       Brodziec żółtodzioby (Tringa flavipes)

       Dublet (Gallinago media)

       Kamusznik (Arenaria interpres)

       Krwawodziób (Tringa totanus)

       Kulik cienkodzioby (Numenius tenuirostris)

       Kulik mniejszy (Numenius phaeopus)

       Kulik wielki (Numenius arquata)

       Kwokacz (Tringa nebularia)

       Łęczak (Tringa glareola)

       Piaskowiec (Calidris alba)

       Płatkonóg płaskodzioby (Phalaropus fulicarius)

       Płatkonóg szydłodzioby (Phalaropus lobatus)

       Rycyk (Limosa limosa)

       Samotnik (Tringa ochropus)

       Słonka (Scolopax rusticola)

       Szlamiec długodzioby (Limnodromus scolopaceus)

       Szlamnik (Limosa lapponica)

       Terekia (Xenus cinereus)

 Rodzina: wydrzyki (Stercorariidae)

       Wydrzyk długosterny (Stercorarius  longicaudus)

       Wydrzyk ostrosterny (Stercorarius parasiticus)

       Wydrzyk tęposterny (Stercorarius pomarinus)

       Wydrzyk wielki (Catharacata skua)

 Rodzina: mewy (Laridae)

       Mewa białogłowa (Larus cachinnans)
       Mewa blada (Larus hyperboreus)
       Mewa czarnogłowa (Larus melanocephalus)
       Mewa delawarska (Larus delawarensis)
       Mewa mała (Larus minutas)
       Mewa obrożna (Larus sabini)
       Mewa orlica (Larus ichthyaetus)
       Mewa polarna (Larus glaucoides)
       Mewa romańska (Larus michahellis)
       Mewa siodłata (Larus marinus)
       Mewa siwa (Larus canus)
       Mewa srebrzysta (Larus argentatus)
       Mewa trójpalczasta (Larus triadactyla)
       Mewa żółtonoga (Larus fuscus)
       Rybitwa białoczelna (Sterna albifrons)
       Rybitwa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus)
       Rybitwa białowąsa (Chlidonias hybridus)
       Rybitwa czarna (Chlidonias Niger)
       Rybitwa czubata (Sterna sandvicensis)
       Rybitwa krótkodzioba (Gelochelion nilotica)
       Rybitwa popielata (Sterna paradisaea)
       Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
       Rybitwa wielkodzioba (Sterna caspia)
 Rodzina: alki (Alcidae )
      
Alczyk (Alle alle)
       Alka (Alca torda)
       Maskonur (Fratercula arctica)
       Nurnik (Cepphus grylle)
       Nurzyk (Uria aalge)



Rząd: gołębiowe (Columbiformes)

 Rodzina: gołębiowate (Columbidae)

       Gołąb miejski (Columba livia)

       Grzywacz (Columba palumbus)

       Sierpówka (Streptopelia decaocto)

       Siniak (Columba oenas)

       Turkawka (Streptopelia turtur)



Rząd: kukułkowe (Cuculiformes)

 Rodzina: kukułkowate (Cuculidae)

       Kukułka (Cuculus canorus)



Rząd: sowy (Strigiformes)

 Rodzina: płomykówkowate (Tytonidae)

       Płomykówka (Tyto alba)

 Rodzina: puszczykowate (Strigidae)
       Pójdźka (Athene noctua)
       Puchacz (Bubo Bubo)
       Puchacz śnieżny (Bubo scandiacus)
       Puszczyk (Strix aluto)
       Puszczyk mszarny (Strix nebulosa)
       Puszczyk uralski (Strix uralensis)
       Sowa błotna (Asio flammeus)
       Sowa jarzębata (Surina ulula)
       Sowa uszata (Asio otus)
       Sóweczka (Glaucidium passerinum)
       Syczek (Otus scops)
       Włochatka (Aegolius funereus)




Rząd: lelkowe (Caprimulgiformes)

 Rodzina: lelkowate (Caprimulgidae)

       Lelek (Caprimulgus europaeus)



Rząd: jerzykowe (Apodiformes)

 Rodzina: jerzykowate (Apodidae)

       Jerzyk (Apus apus)

       Jerzyk alpejski (Tachymarpis melba)



Rząd: kraskowe (Coraciiformes)

 Rodzina: zimorodkowate (Alcedinidae)

       Zimorodek (alcedo atthis)

  Rodzina: żołny (Meropidae)

       Żołna (Merops apiaster)

  Rodzina: kraski (Coraciidae)

       Kraska (Coracis apiaster)



Rząd: dzioborożcowe (Bucerotiformes)

 Rodzina: dudkowate (Upupidae)

       Dudek (Upupa epops)

 

Rząd: dzięciołowe (Piciformes)

 Rodzina: dzięciołowate (Picidae)

       Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)

       Dzięcioł czarny (Dryocopus martius)

       Dzięcioł duży (Dendrocopos major)

       Dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus)

       Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)

       Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)

       Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)

       Dzięcioł zielony (Picus viridis)

       Dzięciołek (Dendrocopos minor)

       Krętogłów (Jynx torquilla)



Rząd: wróblowe (Passeriformes)

 Rodzina: skowronki (Alaudidae)

       Dzierlatka (Galerida cristata) 

       Górniczek (Eremophila alpestris) 

       Kalandra białoskrzydła (Melanocorypha leucoptera)

       Lerka (Lullula arboreta)

       Skowronek (Alauda arvensis)

       Skowrończyk krótkopalcowy (Calandrella brachydactyla)

 Rodzina: jaskółkowate (Hirundinidae)

       Brzegówka (Riparia riparia)

       Dymówka (Hirundo rustica)

       Jaskółka oknówka (Delchion urtica)

       Jaskółka rudawa (Hirundo daurica)

 Rodzina: pliszkowate (motacillidae)

       Pliszka żółta (Motacilla flava)

       Pliszka siwa (Motacilla alba)

       Świergotek polny (Antus campestris)

 Rodzina: jemiołuszkowate (Bombycillidae)

       Jemiołuszka (Bombycilla garullus)

 Rodzina: strzyżyki (Troglodytidae)

       Strzyżyk (Troglodytes troglodytes)

 Rodzina: płochacze (Prunellidae)

       Pokrzywnica (Prunella modularis)

 Rodzina: drozdowate (Trudidae)

       Białorzytka (Oenanthe oenanthe)

      Kopciuszek (Phoenicurus ochruros)

       Kos (Turdus merula)

       Kwiczoł (Turdus pilaris)

       Pleszka (Phoenicurus phoenicurus)

       Pokląskwa (Saxicola rubetra)

       Rudzik (Erithacus rubecola)

       Słowik szary (Luscinia luscinia)

       Słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos)

       Śpiewak (Turdus philomelos)

 Rodzina: pokrzewkowate (Sylviidae)

       Cierniówka (Sylvia communis)

       Gajówka (Sylvia borin)

       Kapturka (Sylvia atricapilla)

       Łozówka (Acrocephalus palustris)

       Mysikrólik (Regulus regulus)

       Piecuszek (Phylloscopus trochillus)

       Piegża (Sylvia curruca)

       Pierwiosnek (Phylloscopus collybita)

       Trzciniak (Acrocephalus arundinaceus)

       Trzcinnniczek (Acrocephalus scripaceus)

       Zaganiacz (Hippolais icterina)

 Rodzina: muchołówkowate (Muscicapidae)

       Muchołówka szara (Muscicapa striata)

       Muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca)

 Rodzina: sikory (Paridae)

       Bogatka (Parus major)

       Czarnogłówka (Parus montanus)

       Czubatka (Parus cristatus)

       Modraszka (Parus caeruleus)

       Sikora uboga (Parus palustris)

       sosnówka (Parus ater)

 Rodzina: kowaliki (Sittidae)

       Kowalik (Sitta europaea)

 Rodzina: pełzacze (Certhiidae)

       Pełzacz ogrodowy (Certhia familiaris)

       Pełzacz leśny (Certhia brachydactyla)

 Rodzina: remizy (Remizidae)

       Remiz (Remiz pendulinus)

 Rodzina: raniuszki (Aegithalidae)

       Raniuszek (Aegithalos caudatus)

 Rodzina: dzierżbowate (Laniidae)

       Gąsiorek (Lanius collurio)

       Srokosz (Lanius excubitor)

 Rodzina: szpakowate (Sturnidae)

       Szpak (Sturnus vulgaris)

 Rodzina: wilgi (Oriolidae)

       Wilga (Oriolus oriolus)

 Rodzina: krukowate (corvidae)

       Gawron (Corvus frugilegus)

       Kawka (Corvus mendula)

       Kruk (Corvus corax)

       Sójka (Garullus galndarius)

       Sroka (Pica pica)

       Wrona siwa (Corvus corone cornix)

 Rodzina: wikłaczowate (Ploceidae)

      Wróbel (Passer domesticus)

      Mazurek (Passer montanus)

 Rodzina: łuszczaki (Fringillidae)

       Czyż (Carduelis spinus)

       Dzwoniec (Carduelis chloris)

       Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes)

       Jer (Fringilla montifringilla)

       Kulczyk (Serinus serinus)

       Makolągwa (Carduelis cannabina)

       Szczygieł (Carduelis carduelis)

       Zięba (Fringilla coelebs)

 Rodzina: trznadlowate (Emberizidae)

       Ortolan (Emberiza hortulana)

       Potrzeszcz (Emberiza calandra)

       Potrzos (Emberiza schoenicus)

       Trznadel (Emberiza citrinella)